Wil je iets realiseren, dan is focus van belang. Focus wil zeggen een duidelijk gedefinieerde doelstelling formuleren, de juiste mensen en middelen toewijzen en een gestructureerd proces hanteren om het gewenste resultaat te bereiken. So far so good.

Omdat we niet in een ideale wereld leven kan het voorkomen dat de doelstelling niet realistisch is of niet passend is of dat er problemen zijn met de mensen, middelen of het proces. Helaas komt dit maar al te vaak voor. Is dit erg? Nee, dit is een fact of life. We leven immers in een dynamische wereld en zijn daarbij ook niet alwetend. Ik probeer het woord chaotisch te vermijden vanwege de negatieve connotatie. Denk neutraal over het woord chaotisch en vertaal dat naar de wereld zoals je die kent. Ik denk dat je begrijpt wat ik bedoel.

Als we ons dit realiseren, dan volgt daaruit dat continu alert zijn belangrijk is. In de governance van pensioenfondsen (en andere financiële instellingen) is de risicomanager een verplichte rol. Zoals de hofnar aan het hof vroeger alles tegen de koning kon zeggen, geldt dat nu voor de risicomanager. Zijn rol is tegendraads denken en daarbij de nodige humor gebruiken. Tegelijkertijd was de hofnar zo’n beetje de best geïnformeerde persoon. Zijn inzichten waren daardoor zeer belangrijk. Op zijn minst brengt het je aan het denken.

De risicomanager is niet de enige die alert is. Primair zijn dat natuurlijk de bestuurders en de mensen van het bestuursbureau. Alertheid wordt gevoed door een aantal elementen. Denk daarbij aan ervaringen uit het verleden. Waar ging het in vergelijkbare situaties eerder fout. Of aan deskundigheid. Welke kennis en inzicht is er op de kritisch aspecten. Ook is luisteren naar andere deskundigen belangrijk bij het alert zijn.

In deze column wil ik aandacht vragen voor het belang van afstand nemen als middel om alert te zijn. Afstand nemen geeft de ruimte om even opnieuw naar de zaken te kijken. Afstand nemen kun je op verschillende manieren doen. Feitelijk zit afstand nemen ingebakken in ons leven. Immers, we hebben weekenden vrij. We gaan naar musea, we lezen en doen aan sport. En één keer of soms meerdere keren per jaar gaan we op vakantie. Allemaal vormen van fysiek en geestelijk afstand nemen.

Ons brein is dynamisch en verandert continu als gevolg van wat we meemaken. Door je dit te realiseren geef je jezelf ook de ruimte om buiten eerder ingezette gedachtenlijnen te stappen. Hierdoor mag (en moet) je ook opnieuw kijken naar waar de focus op was gericht. Vraag je zelf af, klopt het nog? Doen we het op de goede wijze. Moeten we wat aanpassen? Zal ik mijn collega hier over bevragen, hoe kijkt die hier nu naar?

Ten onrechte wordt soms terugkomen op eerder genomen besluiten als zwakte gezien. Niet voor niets kennen we het spreekwoord, beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. En nee, dit is echt geen schering en inslag. Maar als het fonds voor grote beslissingen staat en er belangrijke langlopende en ingrijpende projecten zijn, is bewust afstand nemen belangrijk. Door gebruik te maken van de afstand en de daardoor verkregen frisse blik wordt juist het proces beter. De kans om daar te komen waar je wilt wordt hierdoor groter.

Bestuurder, risicomanager, medewerker van het bestuursbureau, heeft u een goede vakantie gehad en wat gaat u nu doen?