Risicomanagement en een nieuwe invulling verantwoordelijkheid naar de toekomst

De primaire doelstelling van een pensioenfonds is het doen van uitkeringen. Om dat te doen worden premies ingelegd en worden deze belegd. In toenemende mate wordt ethische keuzes meegenomen bij de uitvoering van het beleggingsbeleid. Dit komt tot uitdrukking in ESG-beleid. Hiermee wordt beoogd actief klimaatrisico’s te beperken en voorkomen en wordt daarnaast gewerkt aan een betere wereld. Afhankelijk van de keuzes voor SDG thema’s.

Maar wat indien het hebben van (grote) collectieve vermogen ‘harde’ verplichtingen schept, morele verplichtingen. De verplichting om ‘het goede te doen’. Ik heb net het boek, The Good Ancestor, van Roman Krznaric (dank je wel Peter, voor de tip!) gelezen. De schrijver betoogt dat we meer rekening zouden moeten houden met ons handelen met de gevolgen voor onze nakomelingen vele generaties na ons. Hij is mede geïnspireerd door Noord Amerikaanse indianenstammen die bij hun besluitvorming rekening houden met het effect daarop op de zevende generatie na hen.

De mensheid staat voor de grote opgave om de maatschappij te hervormen van één die de aarde uitput tot één die dat niet doet. Een circulaire aarde. Zover zij we nog lang niet. Technologisch zijn we er nog niet. Een ook de (politieke) besluitvormingsprocessen zijn er nog niet. Toch is dat nodig, in het belang van de toekomstige generaties.

Het pensioenvermogen is (eigenlijk) het eigendom van de burgers. Ligt het dan ook niet voor de hand dat die belegd worden in het beter maken van de wereld van die burgers en diens toekomstige generaties? Dit zorgt voor rendementen (streven naar meer pensioenvermogen), werkgelegenheid en de betere (circulaire) wereld.

Uiteraard gelden hier de reguliere prudent person regels. Op zorgvuldige wijze worden de investeringen gescreend. Verschil is echter wel dat bij deze nieuwe opzet er bij de investeringskeuze expliciet aandacht is voor de impact voor de generaties na de onze.

Een ruimere definitie van de verantwoordelijkheid van een (nieuwe) pensioenfondsbestuurder ligt waarschijnlijk in het verschiet. De verantwoordelijkheid betreft uiteraard de zorg voor de deelnemer, maar ook de zorg voor een actieve verbetering van de wereld.

Bij een stuk over jonge aankomend pensioenfondsbestuurders op de tv (20 februari 2023, éénvandaag) werd door één van hen duidelijk gearticuleerd dat zij vanwege het opgroeien in een andere tijd, zeer waarschijnlijke andere keuzes zou maken dan de huidige (oudere) bestuurders.

In een ander recent stuk in de Financial Investigator waarin jongeren werden geïnterviewd op hun inzichten in ESG beleggen klonk veel engagement, waarbij tevens wordt geconstateerd dat ESG niet ten koste hoeft te gaan van het rendement.

In mijn gesprekken met de veelal 50-plus bestuurders krijg ik nog weinig positieve respons op gedachten omtrent het mogelijk actief ophalen van inzichten bij andere (jongere) generaties en daar het beleid op te baseren. Uit de woorden van de jonge bestuurders put ik hoop.

Wellicht ben ik te vroeg met mijn oproep voor een debat over het vergroten van de opdracht van een pensioenfonds en het creëren van een betere wereld voor toekomstige generaties toe te voegen aan de huidige opdracht van het doen van uitkeringen en daarmee een ruimere verantwoordelijkheid van de bestuurders. Waar zijn de visionaire fondsbestuurders?