Risico management: wisdom of the crowds

Ineens heb je het en begrijp je wat bedoeld wordt met het belang van diversiteit in besluitvorming. Misschien ben ik traag, maar hier speelt duidelijk de Cruijffiaanse wijsheid, je ziet het als je het door hebt. Ik lees op dit moment het boek Noise, A flaw in human judgement van Daniel Kahneman, Oliver Sibony en Cass R. Sunstein. U weet wel de Kahneman van Thinking fast and slow. Noise is heel interessant en bespreekt de beperkingen weer van menselijke oordelen. Je wordt er bijna zenuwachtig van.

In het boek kom ik het begrip wisdom of the crowd tegen. In het voorbeeld worden de bezoekers op een fair ergens op het platteland gevraagd het gewicht van een koe te raden. Niemand van de bezoekers heeft het goed, maar alle opgegeven gewichten gedeeld door het aantal bezoekers is nagenoeg precies het gewicht van de koe. Dit schijnt bijna een wetmatigheid te zijn. Denk aan het raden van de hoeveelheid knikkers in een fles, werkt net zo.

Hierdoor ben ik wat anders gaan aankijken tegen democratie. Beroemde uitspraken van Churchill zijn: “Het beste argument tegen democratie is een vijf minuten durende gesprek met de gemiddelde kiezer.” En “Vele regeringsvormen zijn uitgeprobeerd en zullen worden uitgeprobeerd in deze wereld van zonde en ellende. Niemand beweert dat democratie perfect of alwetend is. Inderdaad, er wordt gezegd dat democratie de slechtste regeringsvorm is, met uitzondering van al die andere vormen die van tijd tot tijd zijn uitgeprobeerd.”

Nu naar de bestuurstafel van pensioenfondsen. Besturen is beslissingen nemen over de toekomst. Hierbij is wijsheid nodig. Een enkele bestuurder heeft deze dus mogelijk niet. De groep bestuurders dus wel. Bij de governance van pensioenfondsen wordt al geruime tijd geduwd op diversiteit. Dat wordt gevonden in de vorm van een verscheidenheid aan tafel van man, vrouw, jong, oud(er) en andere (multi-culturele) achtergronden. De bedoeling hiervan is zo veel mogelijk invalshoeken op tafel te hebben bij de beeld- en oordeelsvorming zodat de besluitvorming zo compleet (lees: zo wijs) mogelijk is.

De rol van de voorzitter en de cultuur aan bestuurstafel is hierbij van groot belang. Immers, wisdom of the crowds werkt optimaal wanneer een ieder zijn inbreng heeft, dit serieus wordt gewogen en wordt meegenomen in besluitvorming. De voorzitter stuurt in zijn rol het proces, zorgt actief dat een ieder gehoord wordt, vat samen en trekt conclusies welke besproken en zo mogelijk bevestigd worden. Tegelijkertijd is dit een aanmoediging voor al de bestuursleden om gehoord te worden. Een ieders inbreng is van belang en telt.

Is dit een vrijbrief voor het niet of minder investeren in deskundigheid en competenties van de bestuursleden? Nee, juist niet. Besluitvorming wordt steeds beter wanneer de betrokkenen meer kennis en vaardigheden ontwikkelen. Populair gezegd bewustzijn, ontwikkeling en opleiding zorgt voor de groei van “Onbewust Bekwaam” naar “Bewust Bekwamer”.

Mijn inzicht tot nu toe is dat er veel risico zit in één overheersende stem wanneer een besluit wordt genomen. Maar dat er veel minder risico zit in het meewegen van alle inbreng bij het nemen van een besluit.

Beste bestuurder, reflecteer eens op uw boardroom dynamics zoals behandeld in deze blog bij uw volgende bestuursevaluatie. Een divers bestuur is wellicht moeilijker te managen maar levert betere en evenwichtigere besluitvorming in het belang van de deelnemer.