Kostenverlaging en meer grip op risico’s gaan hand-in-hand
Bram Stegeman heeft per 1 januari 2019 de rol als bestuursvoorzitter van Stichting Pensioenfonds voor Huisartsen (in dit artikel afgekort SPH) overgenomen van Johan Reesink. Hiervoor was Bram Stegeman als vicevoorzitter en bestuurslid al geruime tijd onderdeel van het bestuur.
Halvering van de kosten
Het viel ons op dat de kosten van SPH in een tijdsbestek van 5 jaar (2013-2017) met 60 mln euro (van 92 mln naar 34 mln) zijn gedaald. Dit is een enorme besparing die overeenkomt met ongeveer een derde van de jaarlijkse pensioenpremie van het fonds. Vanuit Milliman willen wij graag de aanpak en het door SPH bereikte resultaat delen met andere marktpartijen en nagaan wat zij hiervan kunnen leren. Bram Stegeman was bereid om de tijd voor ons te nemen en dit verhaal van SPH met ons te delen.
Forse daling van de dekkingsgraad
SPH verloor tijdens de kredietcrisis een deel van haar vermogen. Gelukkig had SPH voordat de kredietcrisis begon een dekkingsgraad van 209%. De dekkingsgraad van het fonds kwam gelukkig niet lager uit dan het vereist eigen vermogen (VEV) en hoefde bij DNB geen herstelplan te worden ingediend. Het bestuur beraadde zich over de te nemen maatregelen.
Wijziging van de governance structuur
Het bestuur was net bijgekomen van de forse daling van de dekkingsgraad toen de toezichthouder bij het fonds op een on-site visit kwam om de situatie te bespreken. DNB was van mening dat zowel de governance, de risicobeheersing en het beleggingsbeleid van het fonds niet geheel op orde waren. Het bestuur heeft naar aanleiding hiervan een aantal maatregelen genomen. Eén daarvan was het in april 2013 versterken van de beleggingskennis van het bestuur door de aanstelling van Alfred Slager (beleggingsspecialist en hoogleraar) als de voorzitter van de beleggingsadviescommissie. Daarnaast werd Alex de Waal als projectmanager aangesteld (vanaf 2014 directeur van het bestuursbureau van SPH) om de organisatie te herstructureren en de governance te verbeteren.
Woorden als eenvoud en beheersing van risico’s werden meer gemeengoed binnen het bestuur en het bestuursbureau. Het bestuur maakte in samenwerking met het bestuursbureau een plan om SPH weerbaar te maken voor de toekomst. In het plan werden volgens Bram Stegeman vier doelstellingen geformuleerd: 1. verbeteren van de governance structuur, 2. op orde brengen van de risicobeheersing, 3. verbeteren van de balanssturing en 4. rationaliseren van het beleggingsbeleid.
Grip op risico’s begint bij een heldere organisatiestructuur
Volgens Bram Stegeman was het ten tijde van de financiële crisis onvoldoende duidelijk bij wie de verantwoordelijkheden voor het vermogensbeheer waren belegd. Het bestuur heeft daarom de organisatiestructuur van SPH in 2017 aangepast. Het volgende plaatje geeft de organisatiestructuur voor de aanpassing in juni 2017 en de organisatiestructuur in de periode daarna weer.
Figuur 1
Figuur 1: Bron: jaarverslag 2017 van pensioenfonds voor Huisartsen
De belangrijkste wijziging was het duidelijker scheiden van strategie & beleid, coördineren van het vermogensbeheer en het uitvoeren van het vermogensbeheer. Het resultaat is een heldere governance structuur, waarbij de fiduciair manager en andere externe partijen het bestuur en het bestuursbureau ondersteunen. Het bestuur heeft op deze manier zowel de eindverantwoordelijkheid als de regie over het vermogensbeheer.
Focus op risicomanagement
In 2016 is een externe risicomanager aangesteld. Er is expliciet gekozen om een externe risicomanager aan te stellen, omdat dit meer continuïteit en zekerheid biedt. Daarnaast heeft deze externe risicomanager veel ervaring op het gebied van deterministische analyses en past dit goed in het balansmanagement model dat het bestuur voor ogen had.
Een nieuwe methode om de balans te sturen
Gegeven de aard en opzet van de pensioenregeling (relatief lage nominale pensioenopbouw met hoge indexatie) wil het bestuur een hoge mate van zekerheid geven op de nominale pensioenopbouw. Om deze hoge mate van zekerheid aan haar deelnemers te kunnen bieden heeft SPH het volgende uitgangspunt geformuleerd: het maximale risicobudget in de portefeuille is gerelateerd aan een scenario waarbij de rente met 100 basispunten daalt en aandelen in waarde halveren. In de meeste gevallen geldt dat de impact die dit scenario heeft op de dekkingsgraad niet groter mag zijn dan het verschil tussen de huidige dekkingsgraad en 105%. Onderstaand staat een grafische weergave van het risicobudget bij een gegeven dekkingsgraad.
Figuur 2
Figuur 2: ABTN december 2018. Risicobudget versus dekkingsgraad
Hierdoor weet het bestuur vooraf bij een gegeven dekkingsgraad hoe groot het risicobudget is. In een periode van financiële stress is het erg ‘fijn’ dat het vooraf duidelijk is hoe wordt gealloceerd.
Rationalisatie van de beleggingsportefeuille
De nieuwe methode voor het balansmanagement in combinatie met een herformulering van de beleggingsbeginselen heeft in de afgelopen 5 jaar geleid tot een reductie van het aantal vermogensbeheermandaten van 50 naar 13. De huidige vermogensbeheermandaten worden, in tegenstelling tot het verleden, passief beheerd. Het passief beheren van het vermogen heeft naast het heronderhandelen van de voorwaarden van de bestaande mandaten en het reduceren van het aantal mandaten de grootste bijdrage geleverd aan de enorme kostenbesparing van 60 mln euro per jaar.
Conclusie
Door risicobeheersing bij de aansturing van de beleggingsportefeuille centraal te stellen kan de kans op een daling van de dekkingsgraad naar een ongewenst niveau worden geminimaliseerd. Daarnaast zorgt dit ervoor dat het bestuur van een pensioenfonds een beleggingsbeleid heeft die past bij de doelstelling en risicobereidheid van het fonds. Als kers op de taart heeft de aanpak van SPH een minder complexe beleggingsportefeuille tot gevolg en zijn de kosten verlaagd door mandaten passief te laten beheren en het heronderhandelen van de voorwaarden van de bestaande mandaten. Hierdoor heeft het pensioenfonds een betere beheersing van het beleggingsrisico tegen lagere kosten. Dit past in deze tijd van meer transparantie en focus op het beheersen van kosten.
©2019 Milliman, Inc. All Rights Reserved. The materials in this document represent the opinion of the authors and are not representative of the views of Milliman, Inc. Milliman does not certify the information, nor does it guarantee the accuracy and completeness of such information. Use of such information is voluntary and should not be relied upon unless an independent review of its accuracy and completeness has been performed. Materials may not be reproduced without the express consent of Milliman.
Explore more tags from this article
Over de Auteurs
Marcel Kruse
Contact us
We’re here to help you break through complex challenges and achieve next-level success.