Wat is er in de wereld van Nederlandse pensioenfondsen gebeurd in 2017 en wat zal 2018 ons brengen? In deze blog stippen wij enkele van de belangrijkste trends aan in de Nederlandse pensioen(fonds)sector, die wij dit jaar hebben gezien en kijken wij vooruit naar wat we in 2018 kunnen verwachten.
Trends 2017
In 2017 waren er verschillende belangrijke trends op pensioenfondsgebied:
1. De consolidatie ging ook dit jaar door in de pensioensector. Ongeveer 20 jaar geleden waren er circa 1100 pensioenfondsen in Nederland. In 2014 is dat aantal gedaald tot net onder de 350, en in 2017 zijn het er al minder dan 250. Consolidatie vindt om meerdere redenen plaats. Deze hebben vaak te maken met toenemende toezichtsdruk vanuit de Nederlandsche Bank (DNB):
a. Hogere (deskundigheid/geschiktheid) vereisten voor bestuursleden van pensioenfondsen;
b. Meer informatie over verschillende items van de fondsen: bijvoorbeeld informatie over risicomanagement en risicogovernance en informatie over operationele risico’s;
c. Een heldere algemene visie en onderzoek naar het toekomstperspectief van het fonds, hetgeen besturen dwingt tot reflectie.
2. In de afgelopen jaren hebben pensioenrisico’s zich veel meer gemanifesteerd, waardoor steeds meer bedrijven deze risico’s hebben overgedragen aan werknemers, we noemen dat ‘de-risken’. Daarnaast heeft ook de Nederlandse overheid duidelijke gedachten om pensioenrisico's over te dragen aan werknemers; denk aan het verhogen van de ingangsdatum van de AOW, de koppeling aan de toekomstige ontwikkeling van de levensverwachting en de beperking van fiscale facilitering van de pensioenregelingen. Bij de nieuwe regering ligt de nadruk op de-risking, wat duidelijk zichtbaar is gemaakt in de richtinggevende keuzes voor het nieuwe voorgestelde pensioenstelsel. De regering wil meer eigen verantwoordelijkheid van het individu, maar de collectieve risicodeling behouden: het zogenoemde persoonlijk pensioenvermogen met behoud van collectieve risicodeling.
3. In de afgelopen jaren is het klantgedrag veranderd en een grotere focus op technologische innovatie. Klanten, de deelnemers van pensioenfondsen, hebben nu meer toegang tot hun gegevens, ontvangen meer informatie en ook veel sneller. Met meer beschikbare en beter toegankelijke informatie, worden deelnemers kritischer en veeleisender.
Trends 2018
Wij zijn van mening dat de bovengenoemde trends zich in 2018 zullen voortzetten. Daarnaast zullen er ook nog een aantal bij komen:
1. De consolidatie zal volgend jaar doorgaan en zelfs versnellen. Zowel pensioenfondsen als pensioenuitvoeringsorganisaties zullen verder consolideren. Dat betekent minder keuze voor werkgevers en pensioenfondsen om hun taken uit te besteden.
2. Veel pensioenfondsen en bedrijven met pensioenregelingen gaan op zoek naar goedkopere oplossingen. De nadruk op de-risken zal blijven, mede ingegeven door de plannen en maatregelen van de overheid. Een pensioenfonds of werkgever zal de pensioenrisico’s verder willen mitigeren of zelfs helemaal overdragen aan werknemers of deelnemers. Overgaan naar een algemeen pensioenfonds (APF) wordt hierdoor een steeds interessanter alternatief voor bedrijven en andere (kleinere) pensioenfondsen. Het uitbestedingsvraagstuk wordt door de opzet van een APF wel complexer: er is meer te kiezen en er zijn meer aspecten die een rol spelen bij de keuze. Het scenario-denken is hierdoor nog meer noodzakelijk.
3. Risicomanagement krijgt van DNB meer aandacht. De manier waarop risicogovernance wordt georganiseerd zal meer aandacht vragen, mede door de Europese richtlijn pensioenfondsen IORP (Institutions for Occupational Retirement Provision) die vanaf januari 2019 effectief zal worden.
4. Klanten (deelnemers) willen meer inzicht in hun persoonlijke pensioenpot (opgebouwd vermogen). Deze trend is duidelijk merkbaar zowel in hun beschikbare premie regeling als de waarde van hun aanspraak in toegezegd-pensioenregelingen. Pensioenfonds ABP is hiermee begonnen en er zullen meer pensioenfondsen volgen. Aangezien klanten steeds kritischer worden, zal er meer behoefte zijn aan deze informatie die natuurlijk juist, volledig en begrijpelijk dient te zijn.
Gevolgen
De mogelijke aanpassingen van het pensioenstelsel kunnen grote impact hebben op de organisatie van de pensioenuitvoering in Nederland. De trend van de-risking leidt tot een beweging van toegezegd pensioen (DB) naar collectief beschikbare premieregelingen (CDC). Vooral bij ondernemingspensioenfondsen zal dat verder gaan van CDC- naar individueel beschikbare premieregelingen (DC). Bedrijfstakpensioenfondsen voeren in feite al sinds jaar en dag CDC-regelingen uit en die gaan nu ervaren dat er druk ontstaat om van CDC naar DC te gaan.
Als de nieuwe plannen van de overheid worden omgezet in wetgeving in de richting van ‘persoonlijk pensioenvermogen en behoud van collectieve risicodeling’, worden de financiële risico’s van pensioenfondsen waarschijnlijk kleiner en daardoor beter beheersbaar. Een gedeelte van de risico’s is immers overgedragen aan de werknemers. Daarentegen zal de werknemer door deze ontwikkeling steeds meer verantwoordelijkheid voor zijn eigen pensioeninkomen moeten nemen en ook steeds eerder in de wetenschap dat de zekerheid over de hoogte van het pensioeninkomen is afgenomen.
Door eerder genoemde diverse trends en ontwikkelingen ontstaan onzekere tijden voor de pensioenuitvoeringsorganisaties. Nu de financiële risico’s voor uitvoeringsorganisaties meer inzichtelijk zijn geworden, liggen er nieuwe uitdagingen op het gebied van (operationeel) risicomanagement. De dynamiek in de pensioenwereld neemt zeker niet af. Milliman is gaarne bereid u te helpen bij het aangaan van deze nieuwe uitdagingen.
Over de Auteurs
Contact us
We’re here to help you break through complex challenges and achieve next-level success.